Wat is CircuLaw?

CircuLaw is een kennisplatform waarmee we beleidsmakers, projectleiders en inkopers helpen meer en beter gebruik te maken van regelgeving om zo de circulaire economie te bevorderen. Wet-en regelgeving biedt goede mogelijkheden om effectief circulair beleid te maken. CircuLaw ontsluit die complexe wet-en regelgeving zodat beleidsmakers er mee aan de slag kunnen. Zo kunnen we de overstap van het lineaire systeem naar een circulair systeem bevorderen. En die stap is essentieel om versnelde klimaatverandering tegen te gaan, vervuiling te verminderen, de biodiversiteit te behouden en om te zorgen dat grondstoffen beschikbaar blijven.

Law as a Service

CircuLaw brengt wet- en regelgeving tot leven. Van een eindeloze hoeveelheid statische wetten op papier, naar een bruikbaar, tastbaar inzicht en overzicht. Toepasbaar vanuit de doelstellingen van een circulair thema of productgroep. De wet als service.

Handelingsperspectief in wet- en regelgeving

Voor beleidsmakers is het nog niet zo makkelijk om met wet- en regelgeving aan de slag te gaan. In de praktijk is het vaak eenvoudiger om bijvoorbeeld een subsidieregeling op te stellen, of een kennisconsortium te vormen. Toch is het belangrijk om juridische instrumenten aan de mix toe te voegen. CircuLaw wil beleidsmakers hier zo goed mogelijk bij helpen. Op basis van systematische wetsanalyses presenteert CircuLaw per thema of productgroep een overzicht aan instrumenten, soms direct toepasbaar en soms experimenteler van aard. Dit is allemaal onderdeel van onze ‘open public service’.

Inzicht in samenhang instrumenten

Als beleidsmaker is het moeilijk om overzicht te krijgen van beschikbare juridische instrumenten, of om te bepalen hoe instrumenten zich tot elkaar verhouden. Zeker als het instrumenten betreft van verschillende wetsgebieden: publiekrecht, privaatrecht of fiscaalrecht. CircuLaw visualiseert per thema of productgroep hoe beschikbare instrumenten samenhangen. Zo’n visualisatie kan als dashboard dienen voor de beleidsmaker en stelt die in staat om tegelijk aan verschillende knoppen te draaien. En dus op een gecoördineerde, gerichte manier combinaties van instrumenten in te zetten. Dit is belangrijk, omdat een transitie vergt dat in een systeem tegelijkertijd op verschillende plekken veranderingen plaatsvinden.

Samenwerking tussen verschillende overheidslagen

Nederland heeft ambitieuze circulaire doelstellingen: in 2030 moet het primaire grondstoffengebruik met 50% verminderd zijn. Ook veel provincies en gemeenten hebben vergelijkbare verreikende ambities opgesteld. Deze doelstellingen worden in 2023 op rijksniveau per productgroep geconcretiseerd en uitgewerkt in het Nationaal Programma Circulaire Economie. Samenwerking tussen de verschillende overheidslagen binnen productketens is cruciaal om deze doelstellingen te halen. CircuLaw maakt daarom met visualisaties inzichtelijk welke overheidslaag over welke instrumenten en mogelijkheden beschikt. Op die manier wordt duidelijk wie wat moet doen, en kunnen overheden concreet op instrumentniveau de samenwerking zoeken en met meer synergie aan circulaire productketens werken.

Harmonisatie in regelgeving decentrale overheden

Provincies en gemeenten hebben binnen wet- en regelgeving de ruimte voor eigen afwegingen, wat een belangrijk principe is van het democratische stelsel in Nederland. Zo kunnen zij bijvoorbeeld in aanbestedingen en verordeningen zelf de eisen, criteria en voorwaarden bepalen. De veelheid aan verschillende regels waartoe dit leidt, kan problemen veroorzaken voor ondernemers. CircuLaw wil bijdragen aan meer harmonisatie in regelgeving van decentrale overheden door bij toepassing van de instrumenten suggesties te doen voor deze eisen en criteria. Dit willen we doen door onder meer modelteksten aan te bieden, of voorstellen te doen voor bepaalde waarden.

Collectief geheugen

Overheden kunnen een wetsanalyse laten uitvoeren voor een productgroep of thema waarmee dit kennisplatform verder gevuld wordt. Zo wordt CircuLaw steeds vollediger. Dit heeft nog een groot voordeel: overheden hoeven straks niet telkens opnieuw losse opdrachten te verlenen voor onderzoek naar mogelijkheden in regelgeving. Hiermee kunnen we een hoop geld besparen en voorkomen dat op verschillende plekken het wiel steeds opnieuw uitgevonden moet worden.

Voorbeelden en ervaringen

Leren doe je nooit alleen, en al helemaal niet als het gaat om de toepassing van juridische instrumenten. De lessen die worden geleerd van implementatie in de ene gemeente of provincie, kunnen zeer waardevol zijn voor de uitvoering ervan op een andere plek. Daarom reconstrueren we hoe instrumenten zijn geïmplementeerd, en bieden we een stappenplan zodat ze ook elders kunnen worden toegepast. In de toekomst willen we CircuLaw zo vormgeven dat het mogelijk wordt om feedbackloops te laten ontstaan: beleidsmakers kunnen dan bijvoorbeeld hun ervaringen delen of elkaar input geven. Ook dit is onderdeel van het idee van een ‘open public service’.

CircuLaw: open source en transparant

Eén van de belangrijkste principes van CircuLaw is dat we het platform op een open en transparante wijze ontwikkelen. We streven naar repliceerbaarheid en schaalbaarheid. Daarom willen we graag dat iedereen kan meekijken hoe wij de dingen doen. Zo kan ons kennisplatform zelf, maar ook de wijze waarop we dat platform bouwen en de manier waarop wij wetten analyseren, in de toekomst ook gebruikt worden voor andere transities. En zelfs voor andere landen. Op onze Open Research pagina vind je alle achtergrondinformatie, waaronder meer over de code van CircuLaw.